Deniz uçağı nedir özellikleri Hakkında

Deniz uçaklarının özellikleri, deniz uçağı nedir

Deniz uçağı, su üstüne iniş yapabilen ve su üstünde seyredip gene havalanabilen uçak­ların ortak adı. Doğrudan, deniz teknelerinkine benzeyen gövdeleri üzerine inen deniz uçakları uçan gemi, sukayağı (katamaran) biçimindeki iniş takımları üzerine inenler ise yüzen uçak olarak da adlandırılır. İlk başarılı deniz uçakları, 1911-12′de, ABD’de Glenn H. Curtiss tarafından geliştirildi ve uçuruldu. I. Dünya Savaşı sırasında İngiliz­ler, Curtiss’in buluşlarından yararlanarak “F” tipi deniz uçaklarını geliştirdiler. Savaş sırasında alışılmamış türden donanma hiz­metleri veren bu uçaklar, deniz devriyesi, denizaltılarla savaş, mayın döşeme ve denizde ilk yardım görevleri üstlendiler. Aynı uçakların savaştan sonra üretilen sivil amaç­lı tipleri, dönemlerinin erim ve dayanıklılık rekorlarını kırdılar. 1919′da ABD Deniz Kuwetleri’nin “NC-4″ deniz uçağı, Asor Adaları üzerinden Atlas Okyanusunu ilk olarak aşmayı başardı. 1920′lerin sonların­da, dünyadaki en büyük ve en hızlı uçaklar deniz uçaklarıydı. Bu araçların kullanışlılığını ve çok yönlülüğünü vurgulayan iki önemli başarı, 1929′da Sovyet yapımı “ANT-4″ tipi bir deniz uçağıyla Sibirya üzerinden Moskova’dan New York’a uçul­ması ve 1930′larda İtalyan deniz uçakların­dan ohjşan bir filonun Roma-Rio de Janeiro ve Roma-Chicago arasında sürekli olarak gerçekleştirdiği uçuşlardı. II. Dünya Savaşı başladıktan sonra kısmen karadan havala­nan uçakların erimlerinin artması, kısmen de çok miktarda havaalanının ve uçak gemilerinin yapılmasıyla, deniz uçaklarının askeri ve ticari önemi giderek azaldı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra denizden havala­nan uçak yapımı sürdüyse de, bu gelişme oldukça düşük bir düzeyde kaldı.

Deniz uçaklarının su üzerinde kalabilme­leri için yeterli yüzdürme (kaldırma) kuvve­tine sahip olmaları ve ayrıca su yüzünde hareket ederken, havalanma hızına ulaşana kadar kendi ağırlıklarını taşıyacak yapıda olmaları gerekir. Bu uçaklar havalanma ve iniş sırasında dengesini koruyabilmeli ve denge pilot tarafından denetlenebilmelidir. Teknenin yapısı, iniş sırasında suyun çarp­ma etkisine dayanabilmeli ve uçağın çabuk hızlanabilmesi için su direnci az olmalıdır.

Curtiss bütün bu koşulları iki biçimde sağlamaya çalışmıştı. İlk geliştirdiği deniz uçağı, aslında, iniş tekerlekleri yerine esnek şamandıralar yerleştirilmiş bir kara uçağıy­dı. Daha sonra da, şamandıraları ile gövdesi bir su teknesi biçiminde birleştirilmiş olan uçan gemiyi yaptı. Her iki tipte de, yüzdü- rücü gövdelerin altı havalanmayı kolaylaş­tırmak için kademeli olarak yapılmıştı. Hız ve kaldırma kuvveti arttıkça, deniz uçağı sudan bir kademe yükseliyor ve gövdenin suya değen bölümü küçüldükçe sürtünme kuvveti de azalıyordu. Tek şamandıralı deniz uçakları ile tek gövdeli uçan gemilerin dengelerini koruyabilmelerini sağlamak amacıyla, bunlara yan şamandıralar ya da kanat uçlarına su kayakları eklenir. Çift şamandıralı deniz uçakları ile çift gövdeli ya da ek kayaklı uçan gemilerde yardımcı şamandıraya gerek yoktur. Curtiss’in bir başka katkısı da, deniz uçaklarına, gövde­nin içine çekilebilen kara iniş takımları eklemesiydi. Hem karaya, hem suya inebi­len (amfibi) bu uçaklar, çok amaçlı hizmet­lerde yaygın olarak kullanıldı. II. Dünya Savaşı’ndan sonra da, kar, buz, çamur ve çim gibi öteki uçakların kalkıp inmesine elverişli olmayan yüzeylerden ve sudan havalanabilen uçaklar geliştirilmiştir.

Deniz uçağı nedir özellikleri