Bitkilerde Gövde ve Gövde Çeşitleri Hakkında

Bitkilerde Gövde, Bitkilerde Gövdeler Hakkında Bilgi

Gövde, bitkilerde, yaprak ve çiçekleri taşı­yan, bu yapılar ile kökler arasındaki bağ­lantıyı sağlayan ana eksen. Gövde su, besin ve minerallerin iletilmesinde rol oynar; besin depolayabilir; klorofil içerdiğinde ise fotosentez yaparak kendi besinini ürete­bilir.

Bitkilerin gövdesi, en uç bölümlerindeki bir büyüme bölgesi aracılığıyla tepeden büyür. Bu bölge, hücre bölünmesi yoluyla yeni hücreler oluşturarak gövdenin uzama­sını sağlayan mikroskobik boyutlardaki uç sürgendokuyu içerir. Yaprakların bağlandı­ğı ya da dalların çıktığı yere düğüm, iki düğüm arasında kalan gövde bölümüne de düğümlerarası denir. Gövdenin özellikleri bitkinin yaşam süre­siyle yakından ilintilidir. Ağaç ve çalı gibi uzun ömürlü bitkilerin gövdesi giderek sertleştiği halde, kısa ömürlü otsu bitkilerin gövdesi genellikle zayıftır. Genel olarak bitkilerin gövde yapısı, dıştan içe doğru üstderi, kabuk ve orta silindirden oluşur. İki çenekli bitkilerin ve açık tohumluların orta silindirinde iletimdoku (soymuk ve odundoku) demetleri büyütkendokunun çevresinde düzenli bir biçimde sıralanmıştır; bu bitkilerde ikincil, yani enine büyüme, görülür. İletimdoku demetlerinin gövdede dağınık biçimde bulunduğu bir çenekli bitki­lerde ise büyütken doku bulunmadığı için genellikle ikincil büyümeye rastlan­maz.

Bir ağacın gövdesinden enine bir kesit alındığında odun ve kabuk bölümleri kolay­lıkla ayırt edilebilir; kabuk, odundan daha koyu renklidir. Odunun dış bölümünü açık renkli diriodun katmanı, iç bölümünü ise koyu renkli bölgelerle farklılaşan özodun katmanı oluşturur. Özellikle ılıman iklim ağaçlarında gövdenin en önemli özelliği, odun bölümlerinde yıllık halka ya da büyü­me halkası adı verilen iç içe girmiş halkala­rın bulunmasıdır; ağaçların yaşı bu yıllık halkaları sayarak saptanabilir. Bitkilerin çoğunda dikey biçimli gövdeye rastlanırsa da, bazı bitkilerin gövdesi biçim ve işlev değişikliğine uğramıştır. Köke benzeyen toprak altı gövdeleri (köksap, yumru, soğan), toprak yüzeyinde yatay olarak bü­yüyen stolon, kurak bölgelerde yaprağın görevini üstlenen yapraksı gövdeler, sülük gövdeler, etli gövdeler ya da diken gövdeler bu değişikliğin başlıca örnekleridir.

Bitkilerde Gövde ve Gövde Çeşitleri